Dicle’nin İzinde:
Kültürel ve Ekolojik Hatırlamalar
Ağustos 2025 - Mayıs 2026
BATMAN, DİYARBAKIR, ELAZIĞ, CİZRE/ŞIRNAK
Dicle Nehri, binlerce yıldır Mezopotamya’nın yaşam damarlarından biri olarak toplulukları, dilleri, türleri ve üretim biçimlerini birbirine bağlamış, ortak bir yaşam kültürü yaratmıştır. Ancak son 50 yılda barajlar, kentleşme, politik müdahaleler ve ekolojik tahribat bu sürekliliği kesintiye uğratmış; çevreyi ve toplumsal belleği derinden dönüştürmüştür. Bu süreç, insan ve insan-olmayan varlıkların birlikte yaşam pratiklerini görünmez kılmıştır.
“Dicle’nin İzinde” projesi, bu dönüşümü yerel toplulukların gözünden ekolojik bir bakışla belgelemeyi amaçlamaktadır. Suya erişim, mekânsal adalet, çevresel yıkım ve kültürel süreklilik projenin temel odaklardır. Kadınların su ve kıyı ekosistemiyle kurduğu çok katmanlı ilişkiler, toplumsal cinsiyet eşitsizliği nedeniyle çoğu zaman görünmezdir. Proje, hafıza yürüyüşleri ve sözlü tarih çalışmalarıyla kadınların tanıklıklarını açığa çıkararak mekânsal bellekte toplulukların izlerini güçlendirecektir.
Ayrıca proje, doğa ve insanın iç içe geçtiği yaşam örüntülerini çok sesli bir anlatıya dönüştürmeyi hedeflemektedir. Kamusal söyleşiler, akademik bilgi ile gündelik deneyim arasında köprü kurarak kolektif düşünmeyi teşvik edecek; Diyarbakır’da düzenlenecek sergi, bireysel ve toplu hikâyeleri kamuya taşıyarak kuşaklar arası bir hafıza köprüsü oluşturacaktır. Böylece Dicle’nin çok kültürlü ve çok dilli yapısı günümüz deneyimleriyle buluşturulacak; proje ekolojik ve toplumsal adalet için bir yüzleşme alanı sunacaktır.
Palimpsest Mekân ve Hafıza Çalışmaları Kolektifi
Palimpsest Mekân ve Hafıza Çalışmaları Kolektifi, toplumsal eşitsizliklerin mekânsal yansımalarını tarihsel süreçle ortaya koyan, demokratikleşmeyi engelleyen devamlılıkların mekânsal izlerini süren ve farklı topluluklarca deneyimlenme biçimlerini görünür kılan sivil bir oluşum. Palimpsest, hafızanın mekânsal izlerini, bu izleri üreten ve/veya yaşayan topluluklarla birlikte araştırır. Tarih yazımı ve yaratıcı metodolojileri hak özneleri, sanatçılar, gençlik toplulukları, yerel gruplar, inisiyatifler ve sivil toplum örgütleriyle buluşturur. Bilgi üretimini kolektifleştirerek, tarihsizleştirme ve unutturulma yoluyla yoksayılan, ayrımcılığa uğrayan insan/insan olmayan toplulukların özgün anlatısını koyarak güçlendirilmesini amaçlar. Palimpest tarafından uygulanan “Dicle’nin İzinde: Kültürel ve Ekolojik Hatırlamalar” projesi Dilan Kaya Taşdelen ve Gizem Kıygı tarafından yürütülüyor.
Dilan Kaya Taşdelen ve Gizem Kıygı
Dicle’nin İzinde: Kültürel ve Ekolojik Hatırlamalar projesi ekibinden şehir plancısı Dilan Kaya Taşdelen, barış çalışmaları, çatışmalı kentler ve hafıza mekânları odağında belgesel, sözlü tarih, yayın ve arşivleme çalışmaları yürütüyor.
Şehir plancısı ve kent tarihçisi Gizem Kıygı ise, kentsel adalet, ölüm ve salgın peyzajları, hafıza mekânları ve çocuk hakları alanında üretimlerde bulunuyor.
Bağlantılar: